Jan van Ravesteyn, een Haagse portretschilder

In de Groen-Gele reeks van het Haags Historisch Museum verschenen sinds 2010 boeken over Jan van Goyen, de Hofvijver en het Nationaal Monument Plein 1813. Daar is nu een vierde deel aan toegevoegd over de zeventiende-eeuwse portretschilder Jan van Ravesteyn

Veel is er niet bekend van Jan van Ravesteyn. Zo is het bijvoorbeeld niet met zekerheid te zeggen waar en wanneer hij is geboren. Men houdt het op Culemborg in 1572.

In 1598 schreef hij zich in als meester-schilder bij het Haagse Sint Lucasgilde. Hij moet dus toen al in Den Haag gewoond hebben. In 1608 kocht hij een huis in de Papestraat/hoek Oude Molstraat en in 1654 blijkt hij verhuisd te zijn naar de Nobelstraat. Na een succesvolle carrière moet Van Ravesteyn begin jaren 1640 zijn gestopt met schilderen. Mogelijk heeft dat met zijn leeftijd te maken – hij was de 70 gepasseerd – mogelijk zag hij in dat hij eerder werk niet meer kon overtreffen. Hij stierf in 1657 en werd waarschijnlijk in de Kloosterkerk begraven.

De vraag naar portretten was in de eerste helft van de zeventiende eeuw zo groot dat Van Ravesteyn (en vele anderen) zich konden specialiseren in dit genre. Van de in Den Haag wonende portretschilders werd hij een van de belangrijkste. Dat hij al in het eerste decennium van de zeventiende eeuw bekendheid genoot, blijkt uit de opdracht die hij – waarschijnlijk van prins Maurits – rond 1611 kreeg voor het maken van een serie portretten van hoge officieren uit het Staatse leger. Veel opdrachtgevers hadden een band met Den Haag door hun werk voor het stadhouderlijk hof of voor regerings- en rechtscolleges, die er zetelden. Ook schilderde hij groepsportretten van het Sint Sebastiaansschuttersgilde en van het Haagse stadsbestuur, grote en prestigieuze schilderijen die ongetwijfeld hebben bijgedragen aan zijn bekendheid met een stroom van opdrachten tot gevolg. Zijn schilderstijl wordt gekenmerkt door de natuurgetrouwe afbeelding van de geportretteerden – mannen, vrouwen en soms ook kinderen – en de gedetailleerde weergave van de kostbare kostuums.

Hoewel hij werd overvleugeld door de Delftse portretschilder Michiel van Mierevelt, zijn schoonzoon Adriaen Hanneman en Gerard van Honthorst die in 1637 van Utrecht naar Den Haag verhuisde, heeft Jan van Ravesteyn een kwalitatief hoogstaand oeuvre nagelaten. Dat er nu – voor het eerst – een monografie aan hem is gewijd, is dan ook volkomen terecht.

Dat geldt evenzeer voor de overzichtstentoonstelling van zijn werk, die nog tot en met 9 april te zien is in het Haags Historisch Museum.

Saskia Kuus (met een bijdrage van Frank de Hoog), Jan van Ravesteyn. Een Haagse portretschilder, Den Haag (Haags Historisch Museum) en Venlo (Van Spijk/Rekafa Publishers bv) 2016, 104 pp., ISBN 978 90 621 6823 1, prijs € 17,95

Michiel van der Mast