Activiteiten

Datum: woensdag 20 augustus 2025
Aanvang: 16:15 uur, met inloop vanaf 16:00 uur met koffie en thee
Locatie: Centrale Bibliotheek, Spui, Ruimte Dok B, 4^e verdieping
Duur: 1,5 uur
Kosten: € 5.- voor leden, €7.50 voor introducés

Gravure van de Hofvijver gemaakt rond 1765
door Paulus Constantijn La Fargue, collectie HGA

Lezing: De 18e eeuwse Haagse elitecultuur
De Nederlandse Republiek raakte in de achttiende eeuw in het slop, maar Den Haag leefde juist op. Nadat in 1747 de stadhouders terugkeerden in de Hofstad, was het hier een komen en gaan van hovelingen, ambtenaren en diplomaten. Jetze Touber neemt je mee in de wereld van de Haagse elite van de 18e eeuw.

Stuiptrekkingen van de goede smaak
Bestuurders ontvingen elkaar tijdens soirees met conversatie en muziek. De eerste musea openden hun deuren. Internationale reizigers deden Den Haag graag aan: Casanova, Diderot, Beethoven, Mozart. De Haagse regenten maakten deel uit van een kosmopolitische elite. Maar hoe ze zichzelf en de wereld zagen, weten we eigenlijk niet goed.  Historici hadden later namelijk meer oog voor het revolutionaire gedachtengoed, de verlichte ideeën en de maatschappijkritiek uit deze periode, dan voor het conservatisme en het orangisme dat de Haagse elite veelal kenmerkten. Daardoor zijn deze Haagse regenten van de late achttiende eeuw wat aan de aandacht van de geschiedschrijving ontsnapt. Toch is het de moeite waard eens na te gaan hoe de Haagse elite tussen 1750 en 1790 keek naar zichzelf en naar haar plek in de wereld. De Haagse regent was een dilettant die verstand had van kunst, wetenschap en filosofie, zonder dit van de daken te schreeuwen. In deze lezing kijken we naar de klassieke idealen die in de pruikentijd heersten rond het Binnenhof.

Jetze Touber
Jetze Touber heeft zich toegelegd op de cultuur- en ideeëngeschiedenis van West-Europa in de Renaissance, Barok en Verlichting. Na zijn promotie (Groningen, 2009) heeft hij tien jaar gewerkt in historische onderzoeksprojecten aan de universiteiten van Utrecht, Amsterdam en Gent. Onderwerpen die hij bestudeerde waren onder meer de heiligenverering in zestiende-eeuws Italië, bijbelstudie in zeventiende-eeuws Nederland, en kennisuitwisseling tussen geleerden in achttiende-eeuws West-Europa. Op dit moment is hij werkzaam bij de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen.

Datum: woensdag 4 juni 2025
Aanvang: 16:15 uur, met inloop vanaf 16:00 uur met koffie en thee
Locatie: Centrale Bibliotheek, Spui, Ruimte Dok B, 4^e verdieping
Duur: 1,5 uur
Kosten: € 5.- voor leden, €7.50 voor introducés

Lezing: Trudy van der Wees
In haar lezing over Kees Chardon gaat Trudy van der Wees in op leven, werk en drijfveren van de jonge Delftse advocaat Kees Chardon. Hij heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog tientallen, waarschijnlijk zelfs honderden, Joden helpen onderduiken, onder wie ook baby’s en peuters. Van der Wees schreef een boek over hem: ‘Kees Chardon, boegbeeld van het Delftse verzet’, een aangrijpend verhaal over verzet, verraad én vergeving.

Hoewel Kees Chardon, die in april 1945 in het Duitse concentratiekamp Wöbbelin overleed, vooral bekend staat als een Delftse verzetswerker, speelde zijn verzetswerk zich voor een belangrijk deel af in Den Haag. Hij werkte onder andere samen met Rika Nods, de hoofdpersoon uit de roman ‘Sonny Boy’ van Annejet van der Zijl. Tijdens haar onderzoek naar Chardon stuitte de schrijfster bij toeval op de verrader van de familie Nods. Een verraad dat uiteindelijk ook Chardon noodlottig werd.

Kees Chardon (1919-1945), opgegroeid in een gereformeerd ARP-milieu, raakte al in het eerste oorlogsjaar betrokken bij het verzet. Als advocaat kreeg hij te maken met wanhopige Joodse cliënten. Gedreven door zijn geloof en een groot gevoel voor rechtvaardigheid besloot hij hen op alle mogelijke manieren te helpen. Het leverde hem binnen het verzet een bijnaam op: de Jodenspecialist. In januari 1944 werd Chardon verraden en gearresteerd. In de nasleep van zijn arrestatie werden tientallen Joden en Jodenhelpers opgepakt, ook in Den Haag.

Trudy van der Wees deed voor haar boek uitgebreid onderzoek naar het landelijke verzetsnetwerk waarbinnen Chardon opereerde. Dit levert nieuwe feiten op over verzet en verraad binnen het protestants-christelijke milieu in de Haagse regio.

Trudy van der Wees (1960) werkte vele jaren als journalist, onder andere voor de Haagsche Courant. Van haar hand verschenen een aantal boeken, onder andere over de Delftse muziekpedagoog Pierre van Hauwe, de Botanische Tuin van de TU Delft en de Engels/Nederlandse chef-kok Iwan Kriens.

            
Afb. Trudy van der Wees & Kees Chardon

Datum: woensdag 23 april 2025
Aanvang: 16:15 uur, met inloop vanaf 16:00 uur
Locatie: Centrale Bibliotheek, Spui, Lab B, 3^e verdieping
Kosten: € 5.- voor leden, €7.50 voor introducés

PATER VICTOR, VERZETSMAN
Op 23 april zal Hans Kanters een lezing houden over Pater Victor.

Hij geeft een nieuw licht op de geschiedenis van het Haags ondergronds verzet.

Nicolaas Gerardus Apeldoorn (1908-1982) nam medio 1943 het initiatief een verzetsgroep op te richten die bekend zou worden als de Groep Victor. Doel van de groep was om actief hulp te bieden aan Nederlanders in nood die moesten onderduiken om te ontkomen aan tewerkstelling in Duitsland, of die gearresteerd dreigden te worden voor verzetsdaden, zoals hulp aan Joden, verspreiden van illegale bladen, sabotage en dergelijke.

Nic Apeldoorn was een jonge kapelaan die eerst in Rotterdam en later in Den Haag belast zou worden met de leiding van het ondergronds verzet: de illegaliteit.

Victor vestigde zijn hoofdkwartier in het Achterom 40, in een pand van de kachelsmid Van Wijk, dat een van de grootste verzetshaarden zou worden voor zowel het ongewapend verzet als voor de knokploegen.

De biografie van Victor werd geschreven door een volle neef van hem, auteur Hans Kanters onder de titel Pater Victor, verzetsman en uitgegeven bij uitgeversmaatschappij Ad. Donker te Rotterdam. Het boek bevat vele tot nu toe onbekende feiten en archiefmateriaal over een groot maar weinig bekend verzetsman.

Na de lezing is het de bedoeling een korte wandeling te maken naar het pand van waaruit het verzet werd georganiseerd.